Źródła i literatura

AAP – Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu.

AC – Acta capitulorum necnon iudiciorum ecclesiasticorum selecta, t. I-III, wyd. Bolesław Ulanowski, Kraków 1894-1918.

ADP – Archiwum Diecezjalne w Płocku.

AE – Acta Episcopalia, zespół w AAP.

AGAD – Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie.

AHPMaz – Atlas historyczny Polski, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, opracowanie zbiorowe pod red. W. Pałuckiego, Warszawa 1973, cz. 1 mapa szczegółowa 1: 250 000, cz. 2 komentarz, indeksy.

AKH – Archiwum Komisji Historycznej (Polskiej) Akademii Umiejętności.

Bijak, Nazwy – Urszula Bijak, Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa mazowieckiego, Kraków 2001.

Bon – A. Boniecki, Herbarz Polski, t. I-XVI, Warszawa 1899-1913.

BOZ 70 – rkps biblioteki ordynacji Zamoyskich w Bibliotece Narodowej w Warszawie, kopiariusz przywilejów opactwa czerwińskiego.

Czer. – Księga ziemi czerskiej 1404-1425, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1879.

Ep. – Acta Episcopalia diec. płockiej (cytowane wg dawnych sygnatur, zgodnie z kartoteką SHGM i mikrofilmami w Bibliotece Narodowej w Warszawie).

Grodziska Maz – Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego), napisali I. Górska i in., Wrocław 1976.

Hydronimia Wisły – Hydronimia Wisły, cz. I: Wykaz nazw w układzie hydrograficznym, pod red. Przemysława Zwolińskiego, Wrocław 1965.

Iura I, II – Iura Masoviae terrestria, wyd. Jakub Sawicki, t. I-III, Warszawa 1972-1974.

Kart. AHPMaz – kartoteka informacji XVI w. i materiały pomocnicze w zbiorach Pracowni Atlasu Historycznego Polski, IHPAN w Warszawie.

KHist – „Kwartalnik Historyczny”

KK – Codex diplomaticus et commemorationum Masoviae generalis, t. I [do 1247 r.], wyd. J. K. Kochanowski, Warszawa 1919 (wymaga korekt).

KL – Kodeks dyplomatyczny księstwa mazowieckiego [do 1506 r.], wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1863.

KnapNot – ks. Władysław Knapiński, Notaty do dziejów diecezji warszawskiej z archiwum dawnego Konsystorza Warszawskiego, maszynopis powielony ok. 1949 (ksero z korektami w Pracowni Atlasu IHPAN w Warszawie).

LMaz – Lustracja dóbr królewskich województwa mazowieckiego 1565 r., cz. I, II, wyd. I. Gieysztorowa i A. Żaboklicka, Warszawa 1967, 1968; indeksy (z udziałem A. Wawrzyńczyk i K. Pacuskiego), Warszawa 1971.

LMaz 1617 – Lustracje dóbr królewskich województwa mazowieckiego XVII wieku, cz. I: 1617-1620, wyd. A. Wawrzyńczyk, Wrocław 1968.

Łukaszewicz, Opis – J. Łukaszewicz, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych […] w dawnej diecezji poznańskiej, t. 1-3, Poznań 1858-1863.

Mapa Kwat. – Topograficzna karta Królestwa Polskiego, tzw. Mapa Kwatermistrzostwa, opracowana w latach 1822-1839, Skala 1:126 000, publikowana do 1843 r.

Mapa Polonia – Mapa K. Perthéesa, Polonia, z 1770 r., w zbiorach Pracowni Atlasu.

Mapa pow. siedleckiego – Powiat siedlecki w skali 1:100 000, Warszawa 1951.

Mapa pow. węgrowskiego – Powiat węgrowski w skali 1:100 000, Warszawa 1951.

Mapa woj. lubelskiego Perthéesa – Mapa Perthéesa z 1786 r. woj. lubelskiego (z maz. z. liwską) w zbiorach Pracowni Atlasu IH PAN.

Mapa woj. maz. Perthéesa – K. Perthées, Mappa szczegulna, 1783 r. i 1790 r. (wersja nowsza, wyd. rosyjskie) w skali 1:225 000, w zbiorach Pracowni Atlasu IH PAN.

Maz. nazwy ter. – Mazowieckie nazwy terenowe do końca XVI w., opracowali Adam Wolff, Ewa Rzetelska-Feleszko, Warszawa 1982.

MHerald. – „Miesięcznik Heraldyczny”

MK – Metryka Koronna, rkps w AGAD (w tym tomy metryki ks. maz.)

MS – Matricularum Regni Poloniae summaria, t. I-VI.

MUK – Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, t. I, II, Kraków 2004.

MUK II – Metryka czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509 -1551, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Warszawa 1910.

MZH – Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI wieku, wyd. A. Wolff, Kraków 1937.

NKMaz II – Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, cz. II: (1248-1355), wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z K. Pacuskim i H. Wajsem, Warszawa 1989.

NKMaz III – Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, cz. III: (1356-1381), wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z J. Piętką, Warszawa 2000 (z błędami).

Now II – ks. Józef Nowacki, Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. II, [Poznań] 1964.

Pacuski, Możnowładztwo – K. Pacuski, Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku, Studium z dziejów osadnictwa i elity władzy na Mazowszu średniowiecznym, Warszawa 2009.

Papr. – Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1584 (1858).

Płoń – Księga ziemska płońska 1400-1417, wyd. M. Handelsman, Warszawa 1920.

PP V, VI – Pomniki Prawa Warszawskiego Archiwum Głównego, t. V, VI: Księgi metryki mazowieckiej z lat 1425-1433, Warszawa 1918, 1930.

PT – Pułtuskie testamenta, rkps w AGAD.

RadWS – Księga radziecka miasta Starej Warszawy, t. 1: 1447-1527, wyd. A. Wolff, Warszawa 1963.

RegDiec. – Regestr Diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, wy. S. Górzyński i K. Chłapowski, Warszawa 2006.

RegThel. – Regestra thelonei aquatici Vladislaviensis saeculi XVI, wyd. S. Kutrzeba, F. Duda, Kraków 1915.

RP – rejestry poborowe XVI w. ziemi liwskiej w AGAD, wypisy w kart. SHGM.

Semkowicz, Wywody – Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII w., wyd. Władysław Semkowicz, „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie” t. III, 1913.

Sęczys – Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, opr. Elżbieta Sęczys, Warszawa 2007.

SG – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimirski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. 1-15, Warszawa 1880-1902.

SHGWarsz. – Słownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, opr. A. Wolff i K. Pacuski, Warszawa 2013.

SHGWPłoc. – Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, opr. A. Borkiewicz-Celińska, z. 1-4, Wrocław 1980 – Warszawa 2000 (z korektami w egz. roboczym w Pracowni Atlasu IHPAN).

SHGWysz – Słownik historyczno-geograficzny ziemi wyszogrodzkiej w średniowieczu, opr. A. Wolff i A. Borkiewicz-Celińska, Wrocław 1971.

SSNO – Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, t. I-VII, Wrocław 1965-1987.

Tab. – Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. I-II, Warszawa 1827 [dane sprzed 1827 r.]

Tarcz – AGAD, księgi ziemskie tarczyńskie.

TarDym – Taryfa Dymów, wypisy sprzed 1939 r. Karola Buczka w Prac. Atlasu Instytutu Historii PAN (dla ziem Mazowsza, z lat 1789, 1790).

TymProc – K. Tymieniecki, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich, Warszawa 1921.

TymSąd – K. Tymieniecki, Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich, Poznań 1922.

TymWoln – K. Tymieniecki, Wolność kmieca na Mazowszu w w. XV, Poznań 1921.

Uruski – Uruski S., Kosiński A., Włodarski A., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. I-XVI, Warszawa 1904-1938.

Warsz. – AGAD, księgi ziemskie i grodzkie warszawskie.

Wittyg – W. Wittyg, Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908.

Zakr – AGAD, księgi zakroczymskie ziemskie wieczyste relacje.

Zakr. I – Księga zakroczymska pierwsza 1423-1427, wyd. A. Rybarski, Warszawa 1920.

Zakr. II – Księga zakroczymska druga 1434-1437, wyd. K. Tymieniecki, Warszawa 1920.

ZDMp – Zbiór dokumentów małopolskich, t. I-III, wyd. S. Kuraś, t. IV-VIII, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, Wrocław 1962-1975.

Zierhoffer, Nazwy – K. Zierhoffer, Nazwy miejscowe północnego Mazowsza, Wrocław 1957.

ZR – Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, opr. W. Kuraszkiewicz i A. Wolff, Kraków 1950.

ŹD – Źródła Dziejowe t. XVI, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. V: Mazowsze, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1892.

Żychliński – T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, t. 1-33, Poznań 1879-1908.

SKRÓTY ksiąg cytowanych pośrednio

CzersZG – księgi ziemskie i grodzkie czerskie, które przepadły w II wojnie światowej; wypisy z nich odnotowane w dziełach Tymienieckiego i Bonieckiego oraz innych wydawnictwach dot. Mazowsza.

Liwska – księgi ziemskie liwskie, które przepadły w II wojnie światowej; wypisy odnotowane w dziełach Nowackiego, Tymienieckiego i Bonieckiego.

SKRÓTY RZECZOWE

a. – ante (przed)

abp – arcybiskup

Ap., ap. – Apostoł, apostolski

archid. – archidiakon

bak. – bakałarz

bełs. – bełski

bened. – benedyktyni

bezkm. – bezkmiecy

blsk. – bielski [pow. w z. płoc.]

bł. – błoński

bp – biskup

bpstwo – biskupstwo

br. – brat

burgr. – burgrabia

burm. – burmistrz

c., cc. – córka, córki

chor. – chorąży

ciech. – ciechanowski, ciechanowska ziemia

cz. – część

czer. – czerski

czerw. – czerwiński

czynsz. – czynszowy

ćw. – ćwierć

dek. – dekanat

diec. – diecezja

discr. – discretus

distr. – districtus

dok. – dokument

dot. – dotyczący

dr – doktor

drewn. – drewniany

duch. – duchowny

dz. – dziedzic

dziedz. – dziedziczny

dzies. – dziesięcina

E – East (wschód)

ekon. – ekonomiczny

fals. – falsyfikat

fl. – floren

folw. – folwark, folwarczny

gen. – generalny

gnieźn. – gnieźnieński

gost. – gostyniński

gr – grosz

gran. – granica, graniczny

grodz. – pow. grodziecki [grójecki] z. czer.

grz. – grzywna

h. – herb

ident. – identyczny

imm. – immunitet

in. – inny, inni

jez. – jezioro

k. – koło (w tekście), karta (w sygnaturze źródłowej)

kam. – kamieniecki (pow. w z. nurskiej)

kan. – kanonik

kapit. – kapituła

kaszt. – kasztelan

kl. – klasztor

klaszt. – klasztorny

koleg. – kolegiata, kolegiacki

kop. – kopia

kośc. – kościół, kościelny

krak. – krakowski

król. – królewski

Król. Pol. – Królestwo Polskie

ks. – książę, księżna

książ. – książęcy

lit. – litewski

liw. – liwski

łęcz. – łęczycki

łomż. – łomżyński

m. – miasto

maz. – mazowiecki

mgr – magister

miej. – miejski

mieszcz. – mieszczanin

mk. – mieszkańcy

mr. – morga, morgi

mur. – murowany

N – North (północ)

n. – następne

niem. – niemiecki

niezident. – niezidentyfikowany

NMP – Najświętsza Maria Panna

NN – osoba nieznana, bez imienia

nowom. – nowomiejski (pow. w z. zakr.)

nur. – nurski

opatrz. – opatrzny

or. – oryginał

os. – osiadła [włóka kmieca], osadzony

ostroł. – ostrołęcki

ostrow. – ostrowski (pow. w z. nurskiej)

p. – punkt (w ramach hasła)

pap. – papież, papieski

par. – parafia, parafialny

perg. – pergamin, pergaminowy (dokument)

pien. – pieniężny

pl. – pleban

pleb. – plebański

płoc. – płocki

pocz. – początek, początkowo

podkancl. – podkanclerzy

podkom. – podkomorzy

pol. – polski

poł. – połowa

posp. – pospolity

potw. – potwierdza

pow. – powiat

pozn. – poznański

półgr – półgrosz

półw. – półwłóczek

pr. – prawo

prac. – pracowity (kmieć)

pras. – praski

prawdop. – prawdopodobnie

prep. – prepozyt

przyp. – przypis

przyw. – przywilej

publ. – publiczny

pw. – pod wezwaniem

rac. – raciąski

raw. – rawski

reg. – regest

rkps – rękopis

roż. – rożański

ryc. – rycerski

rz. – rzeka

rzem. – rzemieślnik

S – South (południe)

s. – strona; syn

sand. – sandomierski

sąch. – sąchocki [powiat w ziemi ciech.]

sąd. – sądowy

ser. – serocki

siepr. – pow. sieprcki [sierpecki] w z. płoc.

sław. – sławetny (mieszczanin)

snop. – snopowa (dziesięcina)

soch. – sochaczewski

sr. – srebro

ss. – synowie

star. – starosta

stren. – strenuus (rycerz pasowany)

szer. – szeroki

szl. – szlachetny

szlach. – szlachecka

szl. bezkm. – szlachta bezkmieca, tj. zagrodowa

ś. – święty

śwd. – świadek

tarcz. – tarczyński

tenut. – tenutariusz

uczc. – uczciwy

Uniw. Krak. – Uniwersytet Krakowski

ur. – urodzony (generosus)

W – West (zachód)

w/w – wyżej wymieniony

war. – warecki

warsz. – warszawski

wda – wojewoda

wg – według

wł. – włóka chełmińska, maz. jednostka miary (30 mr.), odpowiednik łana

włas. – własność

właśc. – właściciel

włocł. – włocławski

woj. – województwo

wójt. – wójtowski

wysz. – wyszogrodzki

wyzw. – wyzwolone (sztuki)

wzm. – wzmianka

z. – ziemia

zagr. – zagrodnik

zakr. – zakroczymski

zawkrz. – zawkrzeński

ziem. – ziemski

zł – złoty

zm. – zmarły (z imieniem), zmarł (z datą)

zw. – zwany

ż. – żona

żyd. – żydowski

zob. – zobacz

Materiały do słownika historyczno-geograficznego ziemi liwskiej w średniowieczu i w XVI wieku autorzy, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.