W 2011 r. firma Cartomatic uruchomiła geoportal “Mapy z przeszłością”, na którym prezentowane były zmozaikowane i skalibrowane mapy dawne, m.in. mapy topograficzne Wojskowego Instytutu Geograficznego z okresu międzywojennego, dziewiętnastowieczne mapy pruskie i niemieckie czy dawne plany miast. Materiały zostały przygotowane przez studentów specjalizacji kartograficznej Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego w ramach praktyk w firmie Cartomatic. Dostęp do map był możliwy nie tylko przez geoportal, ale też za pomocą usług danych przestrzennych Web Map Service (WMS). Zainteresowanie danymi było duże: korzystali z nich nie tylko naukowcy (archeolodzy, geografowie, historycy), ale także wszyscy zainteresowani geohistorią.
W połowie 2022 r. ze względów technicznych geoportal został wyłączony i tym samym wiele osób zostało pozbawionych dostępu do tych niezwykle cennych i wartościowych materiałów. Niedługo po tym, Zakład Atlasu Historycznego Instytut Historii PAN w Warszawie (ZAH) zaproponował przejęcie opieki nad opracowanymi i dotąd udostępnionymi przez Cartomatic mapami. W sierpniu 2022 r. rozpoczęły się prace, a dane przeniesione zostały na nowe serwery i udostępnione w formie usług WMS przez Politechnikę Warszawską w ramach infrastruktury CENAGIS. Następnie, opracowana została aplikacja WebGIS umożliwiająca dostęp do map. Aplikacja posiada funkcje przybliżania i oddalania, włączania/wyłączania warstw, zmiany przezroczystości oraz wyszukiwania miejscowości. Do udostępnianych przez Cartomatic map, pracownicy ZAH dodali jeszcze kilka innych: mapę Gaula/Raczyńskiego (1:125 000, 1807-1812), mapę Schroettera (1:150 000, 1796-1802), mapę Gilly’ego (1:150 000, 1802-1803) i mapę Chrzanowskiego (1:300 000, 1859). W planach jest dodawanie do usług oraz aplikacji także innych opracowań kartograficznych.
Uwagi czy propozycje uzupełnień prosimy zgłaszać na adres: atlasfontium@ihpan.edu.pl.
Wszystkie mapy i dane “Mapy z przeszłością” Instytut Historii PAN są dostępny na licencji Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.